Akciğer kanseri genellikle çok geç olana kadar tespit edilemez. Ancak Cambridge bilim insanları tarafından geliştirilen yeni bir idrar testi bunu değiştirebilir.
Cambridge Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, akciğer kanserinin erken evreleriyle bağlantılı olan “zombi hücreleri” tespit edebilen türünün ilk örneği bir test geliştirdiler.Bu yeni yöntem, idrar örneklerinde yaşlanan (senescent) hücreleri tespit ederek, akciğer kanserinin yerleşmeden önce tespit edilmesi için invaziv olmayan, uygun maliyetli bir yol sunabilir.
Akciğer kanseri, dünya çapında kanserle ilişkili ölümlerin önde gelen nedenidir. Hastalık, erken teşhisten kaçınmasıyla ünlüdür çünkü belirgin semptomlar genellikle yalnızca ileri evrelerinde ortaya çıkar. Teşhis konulduğunda, tedavi seçenekleri sınırlıdır ve sağ kalım oranları düşer.
Akciğer kanserinin erken teşhisi yaşam ile ölüm arasındaki fark anlamına gelebilir. Ancak biyopsiler ve görüntüleme taramaları gibi mevcut teşhis yöntemleri hastalığı genellikle çok geç yakalar. İşte bu noktada çığır açan gelişme devreye giriyor ve kanser ilerlemesini besleyen yaşlanan hücreleri tespit edebilen nanopartikül tabanlı bir araçtan yararlanılıyor.
Zombi hücreleri
Vücudumuzda hücreler yaşlanır ve bazen bölünmeyi bırakır — buna senesans adı verilir. Bu doğal mekanizma hasarlı hücrelerin kanserli hale gelmesini önleyebilirken, bu senesans hücreler her zaman ortadan kaybolmaz. Bunun yerine, kalırlar ve zararlı maddeler salgılarlar, iltihaplanmayı, doku hasarını ve hatta kanser ilerlemesini beslerler. Bunlara ” zombi hücreler ” denir.
Canlı dokularda zombi hücrelerini tespit etmek büyük bir zorluk olmuştur. Mevcut yöntemler invazivdir, biyopsilere ve doku boyamaya dayanır veya görüntüleme derinliği ve özgüllüğü ile sınırlıdır. Bu yeni nanoprob, yüksek doğrulukla invaziv olmayan bir alternatif sunmaktadır.
Teknik, enjekte edilebilir bir sensör kullanır. Zombi hücreler etraftaysa, sensör onlarla etkileşime girer ve kolayca tespit edilebilen bir bileşik serbest bırakır.
Cambridge Üniversitesi’nden Ljiljana Fruk, “Kanserin erken teşhisi, tespitin hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan uygun maliyetli araçlar ve stratejiler gerektirir” dedi. ” Zombi hücrelerin varlığında daha yüksek seviyelerde bulunan ve buna karşılık kanserin erken evrelerinde ortaya çıkan peptit parçalayıcı proteinlere dayalı bir test tasarladık.Sonuç olarak, doktorların kanser hastalığının erken evrelerine dair belirtileri, gözle görülür semptomlar ortaya çıkmadan aylar hatta yıllar önce tespit etmelerine yardımcı olabilecek bir idrar testi geliştirmek istiyoruz .” dedi.
Nasıl çalışır?
Cambridge ekibi, sensörü iki temel bileşeni birleştirerek tasarladı:Polidopamin (PDA): Yaşlanan hücreleri tespit etmek için bir platform görevi gören, stabil, biyouyumlu bir malzemedir.
İndosiyanin Yeşili (ICG): FDA tarafından tıbbi görüntüleme için onaylanmış, lizozom içeriği yüksek olduğu için yaşlanan hücrelerde biriken bir boyadır.
Bu iki bileşeni birleştirerek bir PDA-ICG nanoprobu oluşturdular ve bu, yaşlı hücreler tarafından alındı. Nanoprob, bu hücreleri foto akustik görüntüleme (PAI) olarak bilinen bir teknikle vurgular . Prob, ışığa maruz kaldığında ses dalgaları üretir ve bu hücrelerin görselleştirilmesini kolaylaştırır.
PDA-ICG nanoprobu, kararlı ve uzun ömürlü olacak şekilde tasarlanmıştır. Işık altında hızla bozulan geleneksel ICG boyalarının aksine, PDA çekirdeği boyayı koruyarak daha uzun analiz ve doğru tespit olanağı sağlar. Testlerde, nanoprob, yalnızca ICG ile karşılaştırıldığında tespit sinyalinde 2,5 kat artış gösterdi.
Fruk, “Probun enjeksiyonundan sonra idrarın rengini izleyerek akciğerlerde kansere yol açabilecek patolojik değişikliklerin erken belirtilerini gösterebilecek hücrelerin bulunup bulunmadığını söyleyebiliriz” dedi.
Bu klinik çalışmalardan ne kadar uzak?
Yaşlanma erken kanser evrelerinde meydana geldiğinden, bu hücreleri basit bir idrar testiyle tespit etmek daha erken müdahalelere yol açabilir. Bu, tedavilerin kanser ilerlemeden önce başlamasına izin vererek sağkalım oranlarını önemli ölçüde iyileştirebilir.
İlk sonuçlar umut verici olsa da, idrar testinin halka sunulmasından önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Cambridge ekibi, testin güvenliğini ve etkinliğini sağlamak için hayvan çalışmaları ve sonunda klinik deneyler yürütmeyi planlıyor.
“Akciğer kanserinde ‘zombi’ hücrelerini tespit etmek için işlevsel bir idrar testini neredeyse tamamladık, bu da kanseri daha erken tespit edecek ve invaziv prosedürlere gerek kalmayacak, ancak bu testin diğer kanserler için de potansiyeli var,” dedi. “Daha etkili kanser tedavileri geliştirmek, daha erken tespit ve daha iyi tedaviler gerektiriyor, ancak aynı zamanda hastalığın daha bütünsel bir görünümü için diğer disiplinlerle çalışmak da araştırmamın önemli bir parçası.”
Yani muhtemelen, bunun klinik deneylere ulaşmasına daha birkaç yıl var. Ancak araştırmacılar iyimser. Erken teşhisin çok önemli olduğu bir dünyada, bu yenilik daha iyi sonuçlar, daha kişiselleştirilmiş tedaviler ve nihayetinde daha uzun yaşamlar için yolu açabilir.
Çalışma Nature Scientific Reports’ta yayımlandı .
Yorumlar
0 Yorumlar
