Canan Dağdeviren, meme kanserinin erken teşhisi için geliştirdiği giyilebilir ultrason cihazını, Amazon kurucusu Jeff Bezos’un roketiyle uzaya çıkan 6 kadınla birlikte uzaya gönderdi.
Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un sahibi olduğu havacılık ve uzay şirketi Blue Origin tarafından planlanan yolculukla Aisha Bowe, Amanda Nguy?n, Gayle King, Kerianne Flynn ve Lauren Sánchez, yaklaşık 10 dakilalık bir uzay yolculuğuna çıktı.
Tüm dünya tamamı kadınlardan oluşan mürettebatın yıllar sonra yapmış olduğu yolculuğu konuşurken; Türk bilim insanı Canan Dağdeviren de bir ilki başardı.Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) akademisyen olan Doç. Dr. Canan Dağdeviren, 6 kadınla birlikte uzaya meme kanserinin erken teşhisi için geliştirdiği giyilebilir ultrason cihazı ‘elektronik sütyen’ gönderdi.
Canan Dağdeviren konuya ilişkin sosyal medya hesabından paylaşım yaptı.’Atatürk’ ve ‘İstikbal göklerdedir’ etiketiyle paylaşım yapan Doçent Dağdeviren’in mesajı şöyle:”Tarihe not düşülsün: Bugün, 14 Nisan 2025. Atatürk Cumhuriyeti’nin herkes için eşit olan sisteminde eğitim alan bir birey olarak, yıllar önce üzerinde çalışmaya başladığım giyilebilir ultrason cihazımı uzaya gönderdim. Tarihte ilk kez tamamı kadınlardan oluşan ilk uzay ekibi ile.”
‘kimsesizlerin kimsesiydi cumhuriyet’
“Bu bir başlangıç. Sivas’tan yola çıkan dedelerimin ve nenelerimin, kimsesizlerin kimsesiydi cumhuriyet. İcat ettiğimiz teknolojiyi haksızlığa ve zulme uğrayan tüm canlılara armağan ediyorum; yalnız değilsiniz. Mücadeleniz, yıldızlar gibi ışık olmaya ve yol göstermeye devam edecek. Evet, ‘İstikbal göklerdedir.’”
Giyilebilir ultrason tarama cihazı
sütyen içine takılarak kadınların kolayca ve sık sık tarama yapıp, olası kanser vakalarını erken teşhis etmesine olanak sağlıyor. 6 yıldır üzerinde çalışılan cihazın insan deneyleri yapıldı ve cihaz ABD’de patent aldı. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre meme kanseri en sık görülen kanser türü ve sadece 2020’de 2,3 milyon kadına meme kanseri teşhisi kondu, 685 bin kadın yaşamını yitirid.
Çalışmalarını ABD’de sürdüren Dağdeviren, henüz 30 yaşına gelmeden icat ettiği giyilebilir kalp pili ile ismini tüm dünyaya duyurmuştu. Medikal teknoloji alanında birçok buluşu olan ve çok sayıda ödül alan Dağdeviren, son buluşunun hikayesini, araştırma sürecini ve bundan sonra yapmak istediklerini BBC Türkçe’ye anlattı.
Canan Dağdeviren kimdir?
1985 yılında İstanbul’da doğdu, aslen Sivaslıdır. İlk ve orta eğitimini Kocaeli’de tamamladı. 2007’de Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programındaki yüksek lisans eğitimini 2009’da tamamladı.[5] Aynı yıl Fulbright bursu kazanarak UIUC’da Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Bu süreçte esnek ve katlanabilir, deri üstüne yapıştırılabilir veya giyilebilir elektronik aletler üzerine çalışmalar yaptı.[6] Doktora derecesini Aralık 2014’te aldı. Medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir bir kalp çipi (PZT MEH) ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi. Forbes’in 30 Yaş Altı Bilim İnsanı listesinde de yer aldı.
Kendisi bilime olan merakında iki dönüm noktası olduğunu belirtmektedir. Bunlardan ilki babasının kendisine Marie Curie hakkında hediye ettiği bir kitap, ikincisi ise Erdal İnönü’den bizzat aldığı Anılar ve Düşünceler adlı eserdir. Özellikle Erdal İnönü ile tanışmasının lisedeki alan seçiminde etkili olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca motivasyonunun düşük olduğu zamanlarda Mustafa Kemal Atatürk’ten ilham aldığını da bir demecinde açıklamıştır.
Dağdeviren’in çalışmaları Washington Post, IEEE Spectrum, Forbes, Discover Magazine, MedGadget, Stat News, Nature Materials,AP News ve daha fazlası dahil olmak üzere birçok medyada yer aldı.Dağdeviren, malzeme bilimi ve mühendisliği alanlarındaki çalışmalarına ek olarak, özellikle STEM kariyerine devam eden genç kadınlar olmak üzere gelecek nesil genç bilim insanlarına ilham vermeyi amaçlıyor. Facebook, Twitter ve Instagram hesapları aracılığıyla, dünyanın dört bir yanındaki genç beyinlerle bağlantı kurmak için sosyal medyayı bir araç olarak kullanıyor.Şubat 2018’de Birleşmiş Milletler’de Uluslararası Bilimde Kadın ve Kızlar Günü kutlamaları kapsamında Barışı ve Kalkınmayı Sürdürmek için Diplomaside Bilimde Kadın Etkinliği’nde konuşmaya davet edildi.
Ödülleri/Başarıları
Forbes dergisinin “30 yaşından genç 30 bilim insanı” listesine girdi.
Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi üyeliğine (Junior Fellow of Harvard) seçildi.
MIT Technology Review’un her yıl derlediği 35 Yaş Altı Mucitler listesinde yer aldı.
İllinois İnovasyon Ödülü (Illinois Innovation Prize) kazandı.
Yorumlar
0 Yorumlar
