Düz ekran TV’lerden cep telefonlarına kadar insanlar geçen yıl 53.6 milyon mt elektronik atık üretti; bu rakam bir önceki yıla göre yaklaşık iki milyon mt daha fazla. Atıkların sadece %17’si geri dönüştürülmüş, geri kalanı çöp depolama alanlarına dökülmüş, yakılmış veya henüz hesaplanmamıştır.
Bilgisayarlar, buzdolapları ve su ısıtıcıları gibi elektronik ve elektrikli eşyalar, modern toplumlar için giderek vazgeçilmez hale geldi ve bu cihazlar hayatı birçok yönden kolaylaştırdı. Ancak toksik kimyasallara da sahip olabilirler ve artan atık üretimi çevreye ve insan sağlığına zarar vermektedir.
Birleşmiş Milletler’in Küresel E-atık Monitörü tarafından bildirilen geçen yıla ait rakamlar , kullanım daha zengin ülkelerde yoğun olmasına rağmen, dünyadaki her erkek, kadın ve çocuk için 7.3 kilogram elektronik atığa eşdeğerdir.
E-atık miktarı dünya nüfusundan üç kat daha hızlı artıyor
Kuzey Avrupa ülkelerinin vatandaşları geçen yıl en fazla e-atık üretti, kişi başına 22.4 kilogram. Miktar, Doğu Avrupa’da görülen miktarın yarısı kadardı. Avustralyalılar ve Yeni Zelandalılar da kişi başına 21.3 kilogramla yüksek sırada yer alırken, ABD ve Kanada’da bu rakam 20.9 kilogramdı. Raporun yazarlarından Ruediger Kuehr, Verge, şöyle diyor,
Her yerde gördüğümüz artan elektrifikasyon nedeniyle bir tür patlamanın henüz başlangıcındayız. Bu atıklar oyuncaklarla başlar. Evimize her şey bir pil veya fişle gelir. Cep telefonları ve TV setleriyle de devam eder.
Raporda, atılan plastik ve silikon arasında, devre kartlarına elektrik iletmek için kullanılan bakır ve altın gibi büyük miktarlarda değerli metaller olduğu bulundu. Altı madde geri dönüştürülebilir, ancak geri dönüşemeyen kalan metallerin, bugün için 57 milyar dolarlık bir karşılığı vardır
Bazı e-atıkların geri dönüştürüldüğü, ancak bakırın geri kazanımı için devre kartlarının yakılması gibi güvenli olmayan uygulamaların kullanıldığı düşük ve orta gelirli ülkelerde endişeler daha yüksektir. Bunu yaparsanız, cıva ve kurşun gibi yakınlardaki çalışanlar ve çocuklar üzerinde ciddi sağlık etkilerine neden olabilecek toksik metaller açığa çıkar.
Raporda yapılan açıklamada; monitörlerden, enerji tasarruflu ampullerden ve diğer e-atıklardan yaklaşık 50 ton cıva atıldığı tahmin ediliyor. Aynı zamanda, atılan buzdolapları ve klima ünitelerinden salınan gazlar 2019’da 98 milyon ton atmosferik karbondioksite eşitti. Bonn merkezli BM Üniversitesi’nden Kees Baldé ve yazar basına verdiği demeçte,
E-atık çok büyük bir sorundur, çünkü miktar her yıl çok hızlı bir şekilde artmaktadır ve geri dönüşüm düzeyi sadece bu hıza ayak uydurmamaktadır. Kirliliğe de bir fiyat koymak önemlidir – şu anda kirletmek ücretsiz ve serbesttir.
E-atıktaki büyümenin, özellikle orta sınıfları büyüyen ülkelerde, hız kesmeden devam etmesi bekleniyor. BM Üniversitesi, Uluslararası Katı Atık Birliği ve diğerleri tarafından üretilen araştırmanın yazarları, küresel e-atığın 2030 yılına kadar 74 milyon mt’a çıkabileceğini tahmin ediyorlardı.
2018’de BM, e-atıkların geri dönüşümünü 2023 yılına kadar % 30’a çıkarma hedefini belirlemişti. Ancak, şimdi olduğu gibi, rapor yazarları hedefi gerçekçi değil olarak görüyorlar. Ulusal e-atık politikaları veya yasaları olan ülke sayısı 2014’ten bu yana sadece 193 BM üye ülkesinden 61’den 78’e yükseldi.
Yorumlar
0 Yorumlar
GIPHY App Key not set. Please check settings